مهدی بختیاری: جمهوری اسلامی ایران در طول چند دهه اخیر، سرمایه‌گذاری زیادی در حوزه دریایی کرده که تقویت مناطق ساحلی و افزایش توان رزمی نیروهای دریایی ارتش و سپاه به منظور حضور گسترده‌تر و البته قوی‌تر در آب‌های آزاد و دوردست، از جمله مهم‌ترین مصادیق آن است.

همزمان با افزایش توان رزمی نیروهای مسلح کشورمان در حوزه دریایی و بویژه با ادامه‌دار شدن حضور ناوگروه‌های متعدد نداجا در آب‌های دوردست، حضور جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی نیز از چند سال قبل، فصلی جدید را برای کشورمان رقم زده که اجلاس آیونز یکی از مهم‌ترین آنهاست.

اتحادیه دریایی آیونز متشکل از کشورهای حاشیه اقیانوس هند، تمرکز خود را بر افزایش همکاری‌های دریایی میان این کشورها به منظور ارتقای امنیت دریایی و تقویت این همکاری‌ها قرار داده است و در حقیقت می‌توان آن را به عنوان یک مکانیسم مؤثر برای پاسخ به چالش‌های امنیتی و ایجاد پیوندهای مستحکم‌تر بین کشورهای عضو به حساب آورد. بسیاری معتقدند جنگ‌های آینده عمدتا هواپایه و دریاپایه هستند و در این بین دریا اهمیت دوچندان پیدا می‌کند بویژه شمال اقیانوس هند -که رزمایش مرکب دریایی امسال آیونز (INEX 2024) در آن برگزار شد - جایگاهی ویژه دارد. نزدیک به 50 درصد حمل‌و‌نقل کانتینر‌ها و 70 درصد کل نفت جهان در شمال اقیانوس هند جابه‌جا می‌شود که این منطقه را به چهارراه جهانی تبدیل کرده است.

از طرف دیگر، حضور جمعیت نزدیک به 40 کشور در همسایگی اقیانوس هند و قرارگیری بیش از 90 درصد جمعیت جهان اسلام در این حوزه، این منطقه را به آبراه ترانزیت کلیدی تجارت بین‌قاره‌ای انرژی و کالا‌های تجاری تبدیل کرده است. برآورد‌ها نشان می‌دهد ارزش سالانه تجارت بین‌المللی از طریق خطوط دریایی اقیانوس هند بیش از یک تریلیون دلار است.

از طرف دیگر، مسیر‌های دریانوردی در این اقیانوس شامل تنگه‌های راهبردی هرمز، مالاکا و باب‌المندب (۳ راس مثلث طلایی) است که باعث شده بالغ بر یک‌سوم تجارت جهانی کالا را در این منطقه شاهد باشیم.

گذشته از آن، 71 درصد ذخایر نفت و 69 درصد ذخایر گاز جهان نیز  در این منطقه قرار دارد که وزن ژئوپلیتیک کشور‌های حاشیه‌ای آن را افزایش می‌دهد.

طی روزهای گذشته، رزمایش مشترک دریایی آیونز با محوریت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور نیروهای دریایی دیگر کشورها نظیر روسیه، هند، عربستان، پاکستان، تایلند، قطر، عمان و بنگلادش برگزار شد که مهم‌ترین هدف آن حفظ و ارتقای امنیت در خطوط مواصلاتی این منطقه راهبردی است.